Jongeren gaan op seksuele ontdekkingstocht door sexting

Experimenteren met seksualiteit en relaties: het is iets van alle tijden en hoort bij de turbulente pubertijd. Maar vandaag gaan jongeren met hun smartphone in de hand op seksuele ontdekkingstocht. En dan ineens gaat een in vertrouwen gestuurde foto de hele school door… Sexting: wat is het en hoe ga je hiermee om?  

Het is van alle tijden dat jongeren experimenteren met relaties en seksualiteit. Denk eens terug aan je eigen tienertijd toen de hormonen door je lijf gierden. Kun je het nog herinneren? De eerste keer dat je verliefd was? Het stiekeme geflirt bij het fietsenhok?

Experimenteren hoort erbij
Tieners van nu zijn niet anders dan vroeger. Ook zij gaan door dezelfde turbulente pubertijd. Maar de wereld waarin ze opgroeien is veranderd; het is een stuk toegankelijker en tegelijk complexer geworden. Niet in de kroeg, maar met hun smartphone in de hand gaan ze op seksuele ontdekkingstocht. Ze flirten, sturen elkaar seksueel getinte berichtjes of sexy beeldmateriaal. “Dit is niet abnormaal: tieners zitten op het hoogtepunt van hun seksuele ontwikkeling”, aldus Jacqueline Kleijer, specialist mediaopvoeding en online seksualiteit. “Dat gaat gepaard gaat met de nodige nieuwsgierigheid en experimenten.”

Brein ‘under construction’

Naast een lijf dat volop in verandering is, hebben tieners ook te maken met een puberbrein dat ‘under construction’ is. “Daarin zijn de zones die instaan voor impulsief gedrag sterker ontwikkeld dan de ratio, het deel van de hersenen dat instaat voor bedachtzame beslissingen”, zegt Eveline Crone, hoogleraar neurocognitieve ontwikkelingspsychologie aan de Universiteit Leiden. Waar volwassenen eerst voelen, denken en daarna pas doen, gaat dit bij tieners anders. Zij voelen en doen eerst en denken daarna pas na. Dit zorgt ervoor dat tieners in ‘the heat of the moment’ weleens een rem missen en risico’s niet goed kunnen inschatten. Bijvoorbeeld het moment waarop je beslist om wel of geen seksueel getinte foto te delen. Er ontstaat een cocktail van emoties die ervoor zorgt dat de hormonen het soms overnemen van de hersenen.

Sexting

Eén op de vijftien jongeren verstuurt weleens een seksueel getinte foto van zichzelf. Dat noemen we sexting. Het kan variëren van enigszins verhullend tot helemaal bloot. Jongeren sturen dit soort foto’s vooral via Snapchat. Ze zien dit als veilige plek omdat SnapChat erom bekend staat dat de foto’s na enkele seconden weer verdwijnen. Maar die veiligheid is schijn. De foto’s verdwijnen wel, maar de ontvanger kan altijd een screenshot maken of een foto maken met een ander toestel. Vanaf dat moment heb je geen controle meer over wat een ander met de foto’s gaat doen.

Eigen schuld, dikke bult?

Regelmatig gaat sexting mis. Een relatie gaat uit en vanuit boosheid wordt een naaktfoto – die ooit in vertrouwen is verstuurd – online gezet of doorgestuurd naar vrienden. En die sturen hem ook weer door, totdat soms de halve school de foto heeft gezien. Ook gebruiken jongeren deze foto’s onderling als chantagemiddel. Onderzoek laat zien dat één op de vier jongens van mening is dat je een ontvangen naaktfoto zonder toestemming mag tonen of doorsturen naar een vriend. Een zorgwekkend cijfer.

Tieners kunnen op deze momenten bikkelhard zijn. ‘Had je die foto maar niet moeten sturen’. Of: ‘Hoe dom kun je zijn, je was toch gewaarschuwd?’ Dit noemen we ‘victim blaming’, een hardnekkig fenomeen dat bij sexting veel schade toebrengt aan het slachtoffer. Die worstelen met schaamte en (onterecht) schuldgevoel. Ze lopen een grotere kans op depressie en sociale isolatie. Er zijn zelfs verhalen bekend van jongeren die geen uitweg meer zagen en een eind aan hun leven maakten. Dat zijn uitzonderingen, maar ze laten wel zien waar sexting soms toe kan leiden. Terwijl we moeten beseffen dat het niet de schuld is van de persoon die de naaktfoto heeft gemaakt en verstuurd, maar van degene die de foto doorstuurt.

*Dit is een artikel uit het magazine ‘Mediawijs opvoeden’ dat Youth for Christ speciaal voor ouders en opvoeders ontwikkelde. Bestel het GRATIS magazine Mediawijs opvoeden hier.

Lees verder: 6 tips over hoe je met jongeren kan praten over sexting.

Mediacoach Leenard geeft jou waardevolle tips.