Welke problemen ervaren jongeren anno 2024?

Gebroken thuissituaties, depressie, pestgedrag en eenzaamheid…zomaar een greep uit de problemen die jongeren in Nederland ervaren. Uit eigen onderzoek blijkt dat er een heel scala is aan grote en kleine issues die jongeren belemmeren om goed te kunnen functioneren. De dingen waar zij mee worstelen hebben soms grote gevolgen, zoals drugsgebruik, vroegtijdig schoolverlaten of het vervallen in criminaliteit. Tegen welke problemen lopen jongeren in Nederland anno 2024 aan? Je leest het in dit artikel.

Een tiener komt voor het eerst over de vloer bij een van onze jongerencentra. Ze kent nog niemand en voelt zich duidelijk niet op haar gemak. Ze grist een stuk fruit uit de handen van haar jongere zusje, vermijdt oogcontact en doet net alsof niets haar boeit. Als onze jongerenwerkers proberen een gesprekje aan te knopen, merken ze dat er meer achter dit onzekere gedrag zit. Ze heeft een ingewikkelde thuissituatie en is beschadigd. Ze beschermt zichzelf, ze probeert te overleven.

Dit meisje is niet de enige. Haar leven lijkt op dat van heel veel jongeren, die onze jongerenwerkers dagelijks of wekelijks spreken in onze jongerencentra, bij straatactiviteiten of bij onze online game-programma’s. De achtergrond die jongeren hebben of hun thuissituatie hebben vaak grote gevolgen voor de rest van hun leven. Als een veilige basis ontbreekt, kunnen jongeren problematisch gedrag gaan vertonen, dat aan anderen doorgeven en uiteindelijk niet op de plek terechtkomen waar ze kunnen functioneren zoals ze bedoeld zijn.

Fysieke en sociaal-emotionele problemen

Anno 2024 kampen jongeren met veel sociaal-emotionele, psychische en fysieke problemen. De fysieke belemmeringen lopen uiteen van een ongezond leefpatroon – waarbij jongeren bijvoorbeeld te weinig fruit eten of te laat naar bed gaan – tot drugsgebruik.

De sociaal-emotionele problemen variëren van een gebrek aan vriendschap, een negatief zelfbeeld en onzekerheid in algemene zin (‘hoor ik er wel bij?’ ‘ben ik de moeite waard?’ ‘ben ik wel stoer genoeg?’) tot het gevoel totaal niet begrepen of gehoord te worden, zich eenzaam voelen – ondanks een groot netwerk van online ‘vrienden’ en veel online contact – en een gevoel van onveiligheid in vriendschappen.

Expose-accounts
Die onveiligheid heeft vaak te maken met het gedrag dat leeftijdgenoten vertonen: jongeren roddelen over elkaar, ook als ze bevriend zijn. Er zijn grote en kleine pesterijtjes en er is veel angst voor exposure en online shaming. Daarbij worden geheimen van jongeren – zoals (naakt)foto’s en filmpjes – gedeeld in online groepen, waardoor de kwetsbaarheid van het slachtoffer toeneemt.

Social media
Veel jongeren zoeken hun toevlucht bij social media, bijvoorbeeld omdat ze het moeilijk vinden om echt contact met elkaar te maken. Maar social media leggen veel druk op jongeren om mooier of slimmer te moeten zijn en beter te moeten presteren. Influencers die rijk zijn of veel bezig zijn met hun uiterlijk zorgen ervoor dat jongeren teleurgesteld raken in zichzelf.

Échte aandacht
Een sociaal-emotioneel probleem dat er duidelijk uitspringt, is het gebrek aan échte aandacht. Jongeren vertellen aan de jongerenwerkers van Youth for Christ dat niemand tijd voor hen vrijmaakt. “Mijn ouders denken alleen maar aan zichzelf”, vertelt een tiener.
In veel gevallen hangt dit samen met een (vecht)scheiding waar ouders in zitten. Er is vaak veel verwarring en onzekerheid doordat ouders een nieuwe partner krijgen en jongeren in hun leven en thuissituatie te maken krijgen met bonusbroers en – zusjes, een stiefvader of -moeder en een hele nieuwe familie die bij hen hoort. Ook het verkassen van het huis van vader naar moeder en vice versa geeft veel onrust. De gebroken gezinnen waarin veel jongeren leven, zorgen er vaak voor dat een veilige basis ontbreekt.

Psychische problemen
Naast sociaal-emotionele en fysieke problemen, worstelen jongeren ook met psychische problemen. Er is veel depressie en jongeren kampen met de gedachte om een einde te maken aan hun leven. Jongeren geven bij onze jongerenwerkers aan dat zij geen vertrouwen hebben in de toekomst en geen reden zien om door te leven. Doordat er veel voorbeelden zijn van suïcide onder jongeren in de nabije omgeving, wordt de drempel lager om ruimte te geven aan dit soort gedachten.

Gevolgen

Om de pijn van hun worstelingen niet te hoeven voelen, zijn er jongeren die zichzelf snijden of ander destructief gedrag vertonen, zoals het maken van verkeerde keuzes in algemene zin, hard oordelen over leeftijdgenoten, roddelen, pesten, onverschillig doen en zich enorm vervelen. Ook zijn er veel jongeren die hun school of studie vroegtijdig verlaten, waardoor zij een leerachterstand oplopen. De gevolgen kunnen ook groter zijn: jongeren vervallen in criminaliteit, gaan drugs gebruiken en zelfs dealen, of worden rascistisch. Door hun eigen problematische gedrag worden jongeren extra kwetsbaar en belanden zo in een vicieuze cirkel.

Top 3

Is het mogelijk om in één zin aan te geven met welke problemen jongeren in deze tijd worstelen? Als je het onze jongerenwerkers vraagt, zijn ze duidelijk: de meest voorkomende problemen zijn gebroken thuissituaties, onzekerheid in algemene zin waardoor jongeren probleemgedrag gaan vertonen, en het gebrek aan échte aandacht.

Youth for Christ staat dichtbij jongeren en probeert hen te ondersteunen waar mogelijk. Onze jongerenwerkers doen dat door een luisterend oor te bieden, sportieve en gezellige activiteiten te ondernemen en in alles wat zij doen Jezus te weerspiegelen. Zo zetten wij jongeren op het spoor van Jezus en bieden we hen hoop en perspectief voor de toekomst.

Wil je op de hoogte blijven van ons werk? Schrijf je hierboven in voor onze maandelijkse nieuwsbrief en volg ons op Instagram, Facebook en LinkedIn.

Verantwoording
Voor dit artikel heeft de redactie laagdrempelig onderzoek gedaan binnen het team van jongerenwerkers en teamleiders van Youth for Christ. Hen werd de eenvoudige vraag gesteld: Met welke problemen en worstelingen hebben jongeren anno 2024 te maken? Uit de uitgebreide reacties van de ondervraagden, die niet alleen feitelijk waren maar ook aangevuld werden door verhalen uit de praktijk, is dit artikel ontstaan. Ook was het mogelijk een top 3 samen te stellen, van problemen die door bijna alle respondenten werden genoemd.